Onbegrensd

In 2025 verkennen we als jaarthema ‘Onbegrensd’, dat de relatie tussen landschap en grenzen wenst te onderzoeken. We nodigen het brede werkveld van de landschapsarchitectuur uit om samen te reflecteren over de impact van grenzen op het landschap en de manieren waarop landschapsarchitecten de grenzen van de eigen discipline, praktijken en vaardigheden verleggen.

 

Grenzen leveren een fascinerende paradox in het landschap. Ze lijken stevig, onwrikbaar en bepalend, maar in werkelijkheid zijn ze vaak vloeiend, tijdelijk en vatbaar voor interpretatie. We herkennen allemaal de zichtbare grenzen in het landschap: hekken en muren die percelen afbakenen, landsgrenzen en grenspalen, maar ook de natuurlijke barrières zoals rivieren en bergen die het landschap vormgeven. Er zijn ook de minder zichtbare grenzen in het landschap: sociale normen, politieke regels en economische belangen die ons sturen in de manieren waarop we dit landschap inrichten en gebruiken. En dan zijn er de grenzen die zich pas tonen in de eigen ervaring – hoe het landschap klinkt, voelt of zelfs ruikt, en hoe dat onze interactie ermee bepaalt.

Maar zijn deze grenzen werkelijk zo fundamenteel? Landschappen zelf trekken zich echter maar weinig aan van de grenzen die door mensen worden aangebracht. Rivieren meanderen en veranderen zelf continu hun loop en boomwortels groeien dwars door de perceelsgrenzen heen. Bestuurlijke grenzen worden herzien door veranderende politieke structuren. Technologische evoluties laten toe dat zintuiglijke waarnemingen verbreed worden. Deze paradoxale dynamieken leren een belangrijke les: grenzen zijn geen eindpunten, maar eerder gebieden-in-transformatie, vertrekpunten voor nieuwe verhalen en oplossingen.

Landschapsarchitecten bevinden zich op het snijvlak van vele van deze grensvraagstukken. In hun praktijk kijken ze over deze grenzen heen, naar het onbegrensde landschap. Ze opereren enerzijds binnen de kaders van wet –en regelgevingen, maar ze bevragen ze ook en waar nodig proberen ze creatief te overschrijden. Ze verkennen nieuwe vaardigheden om het landschap anders te begrijpen. Want grenzen in het landschap zijn immers geen obstakels. Het zijn uitnodigingen om anders te kijken, anders te denken en anders te ontwerpen. Uitgedaagde grenzen zijn immers de boeiendste grenzen. Inderdaad, de landschapsarchitect is best een tikkeltje onbegrensd.

Met Onbegrensd als jaarthema willen we het begrip ‘grens’ in het landschap uit elkaar halen, opnieuw samenstellen en inzetten als een concept dat het vakgebied vooruithelpt.