Innovatieve beheer- en ontwerppraktijken op landgoederen
Dit voorjaar brengen we de aanpak en het beheer van historische kasteeldomeinen en landgoederen onder de aandacht met twee activiteiten. Op zondag 21 april trekken we er op uit en brengen we een bezoek aan het kasteeldomein d’ Ursel en de Notelaer in Hingene. Op dinsdag 14 mei volgt de lezing 'Innovatieve beheer- en ontwerppraktijken op landgoederen'.
Domein Paviljoen de Notelaer
Het boeiende aan het domein d’ Ursel is zijn unieke ligging tussen de dorpskern van Hingene en de Schelde met zijn schorren, polders en wilgenvloedbossen, net ten westen van de monding van de Rupel en het Zeekanaal. Eind 18de eeuw bouwde de familie d’ Ursel langs de Scheldedijk een neoclassicistisch jachtpaviljoen, dat door de Notelaerdreef verbonden werd met het kasteeldomein. Sinds 1968 is het paviljoen beschermd als monument. Het omliggend domein (ca. 5ha) en de Notelaerdreef maken deel uit van het beschermd cultuurhistorisch landschap domein d’Ursel. De huidige parkaanleg dateert waarschijnlijk uit de jaren 1890. Toerisme Vlaanderen is momenteel de eigenaar van De Notelaer. In 2017 heeft Kempens Landschap zowel het paviljoen als het omliggende domein in erfpacht overgenomen. Vandaag is het een geliefde stopplaats voor vele wandelaars en fietsers. Vzw de Notelaer organiseert hier activiteiten rond erfgoed, kunst, cultuur, natuur en poëzie. Het paviljoen en het park werden in de afgelopen jaren stap voor stap opgewaardeerd in samenwerking met de gemeente Bornem.
In opdracht van Kempens Landschap vzw stelde de Antea Group in hiervoor een geïntegreerd natuur- en erfgoedbeheerplan op met maatregelenpakket voor de komende 20 jaren. Het park d’ Ursel maakt ook deel uit van het Nationaal Park Scheldevallei.
Het paviljoen zelf is momenteel in restauratie en dus niet toegankelijk, maar we doen wel een wandeling door het omliggend domein, begeleid door een natuurgids.
Oudbroek- en Scheldelandpolder
Tussen de Notelaerdreef en de Zeesluis van Wintam liggen twee Scheldepolders: de Oudbroekpolder (132ha) en Schellandpolder (55ha), van elkaar gescheiden door Eikendam, een halfverharde karreslag. Beide polders bieden een breed pallet aan kreekjes en waterlopen. De beplanting bestaat grotendeels uit restanten van populierenteelt. Delen van het gebied worden beheerd door onder meer Natuurpunt of ANB.
In het kader van het Sigmaplan zullen beide polders omgevormd worden tot gecontroleerd overstromingsgebied. Dit op basis van de studie ‘Ecosysteemvisie Oudbroek- en Schellandpolder’ (2014), opgesteld door Gunther Van Ryckegem, Wim Mertens e.a. (INBO) i.o.v. Waterwegen en Zeekanaal (afd. Zeeschelde). De bestaande Scheldedijk zal worden vervangen door een nieuwe dijk aan de zuidrand, waarna de polders bij stormtij kunnen overstromen. Hierdoor wordt het achterliggende gebied gespaard van wateroverlast, de rivier krijgt meer ruimte én er ontstaan unieke zoetwaterslikken en -schorren. In het nieuwe ‘wetland’ worden de monotone populierenbossen geleidelijk getransformeerd tot natuurlijke moerasbossen met elzen en wilgen. Bestaande waterpartijen en waterlopen worden heringericht, zodat de natte natuur er beter tot zijn recht komt.
