Ontwerpen met, niet voor: meer-dan-menselijke perspectieven in landschapsarchitectuur

Landschapsarchitecten werken met levende systemen – met bodem, water, planten, dieren, micro-organismen. Toch bepalen vaak menselijke belangen en opdrachtgevers de ontwerpkaders. Terwijl er steeds meer aandacht groeit voor het verweven karakter van sociaal-ecologische systemen, blijven andere-dan-menselijke perspectieven in veel ontwerppraktijken onderbelicht.

Beeld: ‘Imaginary collage of Marais Wiels as a Climate Haven – scenario 3’ uit Towards an animal-inclusive design in the Brussels Capital Region. (CO-HABITAT KU LEUVEN research)

 

Hoe maken we als landschapsarchitecten ruimte voor andere-dan-menselijke stemmen in onze ontwerppraktijk?

 

In dit Toekomstatelier gaan we aan de slag met concrete strategieën om het niet-menselijke actiever te betrekken in landschapsontwerp. Aan de hand van praktijkvoorbeelden, beleidskaders en interactieve oefeningen verkennen we hoe taal, positie en verbeelding onze manier van ontwerpen kunnen verbreden.

 

Landschapsarchitecten werken met levende systemen – met bodem, water, planten, dieren, micro-organismen. Toch bepalen vaak menselijke belangen en opdrachtgevers de ontwerpkaders. Terwijl er steeds meer aandacht groeit voor het verweven karakter van sociaal-ecologische systemen, blijven andere-dan-menselijke perspectieven in veel ontwerppraktijken onderbelicht.

 

We laten ons in dit atelier onder meer inspireren door het innovatietraject Natuurweefselplanning, een beleidsdomeinoverschrijdend ontwikkelingskader van het Agentschap voor Natuur en Bos en het Departement Omgeving. Dit kader benadert stedelijke natuur expliciet als een verweven sociaalecologisch geheel en zet in op nieuwe manieren om natuurwaarden, menselijke praktijken en ruimtelijke ontwikkeling samen te brengen.

 

Daarnaast duiken we in twee recente publicaties uit het ontwerpveld – Decentering Design – Practice in a More-than-Human World en Cohabitat – Towards an animal-inclusive design in the Brussels Capital Region – die reflecteren op hoe ontwerpers kunnen omgaan met meer-dan-menselijke perspectieven, taal en agency.

 

Tijdens interactieve werksessies passen we deze inzichten toe op eigen casussen, en verkennen we hoe het landschap ook vanuit andere leefwerelden kan worden benaderd en vormgegeven.

 

PROGRAMMA

 

13:00 – Verwelkoming en situering Toekomstateliers
13:10 – Toelichting beleidskaders: Natuurweefselplanning
13:30 – Beknopte boekpresentaties ‘Decentering Design’ en ‘Cohabitat’
14:10 – Korte pauze
14:20 – Parallelle workshops: taal, narratief, en perspectiefverschuiving
16:30 – Gesprek: toepassing principes op eigen casus of project
17:00 – Einde

 

VOOR WIE

 

Voor landschapsarchitecten, ontwerpers, studenten, beleidsmakers en onderzoekers die willen oefenen met het betrekken van meer-dan-menselijke perspectieven in hun werk. Breng gerust een eigen casus mee: een project, plek of ontwerpvraag waarin je zou willen verkennen hoe het landschap ook vanuit andere-dan-menselijke leefwerelden begrepen en vormgegeven kan worden. We herschrijven, reflecteren en experimenteren – voorbij de mens alleen

 

MET WIE

 

Björn Bracke is zaakvoerder van Kollektif en doctoraatsonderzoeker aan de Faculteit Architectuur van KU Leuven. Met Cohabitat werkt hij rond verhalende benaderingen van stedelijke natuur en het expliciteren van ontwerpdiscours in situaties van conflict en co-existentie.

 

Gert De Keyser coördineert het traject Natuurweefselplanning bij het Agentschap voor Natuur en Bos. Hij zoekt naar manieren om stedelijke natuur te verweven met sociale realiteiten, en ontwikkelt nieuwe denkkaders voor stedelijk natuurbeleid.

 

Bert De Roo & Giliam Ganzevles zijn ontwerpers, onderzoekers en docenten aan de opleiding Landschapsontwikkeling van HoGent. Met Decentering Design onderzoeken ze hoe ontwerppraktijken taal en machtsverhoudingen weerspiegelen – en hoe we ruimte kunnen maken voor andere dan menselijke stemmen in onze manier van ontwerpen.