Dit was het toekomstatelier ‘Innovatieve beheer- en ontwerppraktijken op landgoederen’.
Op 14 mei 2024 hadden we het genoegen om het toekomstatelier 'Innovatieve Praktijken voor Beheer en Ontwerp op Landgoederen' te organiseren. Met sprekers Steven Heyde van HOGENT, Koen Himpe van het Agentschap Onroerend Erfgoed, en Kien van Hövell van Landgoed Grootstal, werden drie verschillende perspectieven op landgoederen belicht, elk met een eigen verhaal. Deze diversiteit weerspiegelde zich ook in het publiek; een evenwichtige mix van ontwerpers, landgoedeigenaars en -beheerders. Kritische bedenkingen waren dus verzekerd.
Uit de veelheid aan informatie die is verstrekt, zijn enkele dingen zeker blijven hangen.:
• Landgoedbeheerders, -eigenaars en ontwerpers van die landgoederen staan voor een complexe uitdaging. Ze worden geconfronteerd met een veelheid aan regelgevingen en uiteenlopende wensen, soms beperkend aanvoelen wanneer je net op zoek bent naar vernieuwing. Het is essentieel om landgoederen te beschouwen als veelzijdige ruimtes, waar economische, sociale en ecologische aspecten samenkomen. Het is een kwestie van denken in meervoud, van enthousiasme en experiment, om deze grenzen te overstijgen.
• Binnen het agentschap Onroerend Erfgoed wordt de complexiteit van dit vraagstuk erkend. Landgoederen zijn immers niet alleen erfgoed van onschatbare waarde, maar hebben ook een hoge landschappelijke waarde. Het is van belang om deze waarden te beschermen zonder de economische levensvatbaarheid van de landgoederen uit het oog te verliezen. Het Agentschap zoekt daarom naar flexibele beleidsmaatregelen die hierop aansluiten.
• Tegelijkertijd biedt de historische achtergrond van landgoederen inspiratie voor de toekomst. Al eeuwenlang weten ze zichzelf opnieuw uit te vinden, zich aan te passen aan veranderende tijden en behoeften. Deze veerkracht is vandaag de dag niet minder relevant.
• Ook landgoederen worden geconfronteerd met diverse uitdagingen, variërend van landbouw en toerisme tot bodemdegradatie, verlies aan biodiversiteit en sociale vraagstukken. Juist hierin kunnen ze een voortrekkersrol vervullen. Historisch gezien zijn landgoederen broedplaatsen van innovatie en experiment. Deze potentie kan volledig benut worden in het aanpakken van hedendaagse maatschappelijke uitdagingen.
• Het is cruciaal om vanuit het landschap te denken, niet alleen vanuit ecologisch perspectief, maar ook vanuit een economisch oogpunt. De rol van de ontwerper overstijgt daarbij het louter visuele aspect; ze fungeren eerder als verbinders, projectleiders en bemiddelaars, die vanuit de plek de verschillende belanghebbenden verenigen. Dit vereist niet alleen kennis van het landschap, maar ook inzicht in de mogelijke economische modellen die een landgoed kunnen ondersteunen.
De grote opkomst op dit moment toont in elk geval aan dat landgoederen fascinerende plekken zijn, en dat er vraag is naar meer momenten van samenkomst en inspiratie om over hun potenties na te denken vanuit een multidisciplinaire en meervoudige kijk op hun betekenis.
Hopelijk tot een volgende activiteit!